* 2007 y?l? sonunda toplam 150 milyar dolarl?k cirosuyla perakende sektörü enerji, e?itim ve sa?l?k sektörlerinin ard?ndan Türkiye'de dördüncü büyük sektördür. Sektör cirosunun 2010 y?l?nda 199 milyar dolara ula?mas? tahmin edilmektedir.

*Cushman&Wakefield'in yay?nlad??? rapora göre Türk perakende sektörü Avrupa'da 7. dünyada 10. büyük perakende sektörüdür. Deloitte'un yay?nlad??? "Perakendenin Küresel Güçleri 2008" raporu ise Türkiye g?da harcamalar?nda Avrupa'n?n en büyük 5'inci, g?da d??? harcamalarda ise 8'inci büyük pazar? oldu?una i?aret etmektedir.

* Organize perakende sektörü 2007 y?l?n?n sonunda ula?t??? 57 milyar dolarl?k cirosuyla sektörün yüzde 38'ine tekabül etmekteyken 93 milyar dolarl?k cirosuyla geleneksel perakende sektörün yüzde 62'sini olu?turmaktad?r. G?da perakendecili?i 80 milyar dolarl?k bir hacimle perakende sektörünün yüzde 53,3'üne tekabül etmektedir. Organize g?da perakendecili?i ise 22 milyar dolarl?k cirosuyla toplam perakende sektörünün yüzde 14,6's?, organize perakendecili?in yüzde 38,5'ini, toplam g?da perakendecili?inin yüzde 27,5'sini olu?turmaktad?r. Görüldü?ü üzere g?da perakendecili?inde pazar?n büyük bölümü geleneksel yap?dad?r.

* Perakende sektöründe 2007 y?l? sonu itibariyle toplam 2 milyon 700 bin ki?i istihdam edilmektedir. 2007 y?l? sonunda organize perakende sektöründe istihdam edilenlerin say?s? 360 bine ula?m??t?r. Organize perakendenin 2008 y?l? Kas?m ay? itibariyle ise 380 bin ki?iyi istihdam etti?i hesaplanmaktad?r. Organize perakende sektöründe gözlemlenen h?zl? istihdam art???n?n temel nedeni Türkiye'nin her yan?na da??lan al??veri? merkezleridir (AVM). 2007 y?l? sonu itibariyle 179 olan AVM say?s?, Kas?m 2008 itibariyle 225'ya ula?m??t?r. Türkiye'de 2010 y?l?nda 350 civar?nda AVM olaca?? öngörülürken, her yeni AVM'nin ortalama 1000 ila 4000 aras?nda yeni istihdam yaratt??? hesaplanmaktad?r.

* 2007 y?l? sonunda 16 milyon metrekare hizmet alan?na sahip olan organize perakende sektöründe devam eden yeni ma?aza ve AVM yat?r?mlar?yla birlikte 2008 y?l?n?n ilk 11 ay?n?n sonunda toplam 17 milyon 500 bin metrekarelik hizmet alan?na ula??lm??t?r.

* Bin ki?iye dü?en kiralanabilir AVM alan? Norveç'te 734, ?ngiltere'de 230, ?talya'da 150, Çek Cumhuriyeti'nde 143 metrekareyken Türkiye'de 67,7 metrekare olan de?erin Avrupa ortalamas?n?n alt?nda seyretti?i aç?kt?r. Bin ki?iye dü?en kiralanabilir AVM alan?n?n dü?üklü?ünü Türkiye'de al?m gücünün de Avrupa ortalamas?n?n alt?nda oldu?una yönelik iddialarla aç?klama te?ebbüsü ise yan?lt?c? olabilmektedir. Konu hakk?ndaki veriler yandaki gibidir:

*Perakende sektöründeki de?i?imi, toplam perakende sat??lar?n?n yüzde 53,3'ünü olu?turan g?da perakendecili?i verilerinden hareketle izlemek mümkündür. Geleneksel perakende i?letmeleri ekonomik kriz ve yüksek enflasyon dönemlerinde gerileme göstermi?tir. 2001 krizi bakkal say?s?ndaki gerilemenin h?z kazand??? bir dönem olmu?tur. Enflasyonun dü?mesi ve fiyat istikrar?n?n görece sa?lanmas? tüm ekonomik kesimlerde oldu?u gibi geleneksel perakendede de verimsiz yap?lar?n elenmesinde etkili olmu?tur. Türkiye'de 2000 y?l?ndan bu yana geleneksel yap?daki bakkal i?letmecili?inin do?al bir süreç içinde geriledi?i ancak günümüzde hala pazar içinde çok yüksek bir orana sahip oldu?u bilinmektedir.

*Geleneksel perakendenin önemli bir aya?? olarak, Türkiye'de kent merkezlerinde bir haftada ortalama 4 bin semt pazar? kurulmaktad?r. Gün ba??na dü?en pazar say?s? 570 civar?ndad?r ve bu say?ya ilçe ve köy pazarlar? dahil de?ildir. Bunlar?n her birinin ortalama olarak bir hipermarket kadar ciro yapt??? tahmin edilmektedir. Bu kesim, belediyeye günlük olarak ödedikleri sabit ve cüzi bir mebla? d???nda, her tür vergiden muaf bulunmaktad?r.

* Organize perakende sektörü, tüketici harcamalar?n?n gerek hacmi gerekse niteli?i bak?m?ndan geleneksel kesimden ayr?lmaktad?r. Gerek fiyat seviyesi, gerekse de fiyat aral?klar?n?n geni?li?i bak?m?ndan organize ve geleneksel i?letmeler aras?ndaki fark, organize i?letmelerin tamamen tüketici lehine olan tutarl? fiyat politikalar?na i?aret etmektedir. 2008 Temmuz ay?nda TÜ?K ve ?TO verileri ?stanbul enflasyonunun 1,86 puan dü?tü?ünü, Türkiye enflasyonunun ise 0,58 puan artt???n? ortaya koymu?tur. Aradaki 2,44 puan fark?n nedeni olarak ise organize perakendede ya?anan rekabetin tüketici fiyatlar?n? a?a?? çekmesi gösterilmektedir.

Al??veri? Merkezleri:

Jones Lang LaSalle'den al?nan Aral?k 2008 verilerine göre (ICSC tan?mlar?na göre art?k 5,000 m2 alt?ndaki AVM'ler tabloda yer almamaktad?r):

(5000 m2 alt? AVM say?s?: ?stanbul'da 9,Anadolu'da 14, Toplamda 23 adettir)

Toplam Kiralanabilir Alan / 1000 ki?i

Türkiye : 67,1 m2

Ankara : 184 m2

Istanbul : 146 m2

Denizli : 122 m2

Tekirda? : 105 m2

Toplam TKA : 4,781,225 m2

TKA 2007 sonu 2008 sonu De?i?im

?stanbul 1,471,534 m2 1,855,639 m2 %26,10

Anadolu 2,356,891 m2 2,925,586 m2 %24,13

Toplam 3,828,425 m2 4,781,225 m2 %24,89